Het zou ondertussen duidelijk moeten zijn dat “vrede door handel” niet werkt bij wraakzoekende dictaturen die met een propagandamachine en repressieve staatspolitie hun bevolking in het gareel houden.
De wereld is niet aan het veranderen, ze is veranderd. Van Taiwan tot Ukraïne, economie en geopolitiek zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Diplomatieke pogingen tot deescalatie werken niet wanneer we voor kritieke grondstoffen of intermediaire producten afhankelijk zijn van onze geopolitieke tegenstanders. In 2020 waren het Chinese mondmaskers, vandaag is het Russisch gas. Misschien komt er in 2023 weer een “wake-up call” omdat China Taiwan binnenvalt en onze economie platlegt door cruciale exportproducten bij te houden. We zijn iet opgewassen tegen die landen zolang we afhankelijk zijn.
Zelfs al doet een exportban economisch meer pijn aan pakweg China of Rusland, dan nog zijn dit soort landen beter in staat om met dergelijke economische oorlogvoering om te gaan omdat ze hun bevolking kunnen manipuleren en het zwijgen op leggen. In een democratie kan een klagende bevolking je wegstemmen. In een dictatuur val je wat kritische journalisten lastig en laat je de staatszender vertellen hoe goed alles gaat. Valt de situatie echt niet meer te ontkennen dan geef je gewoon het Westen van alles de schuld. Zijn er nog altijd doorzetters die je niet geloven? Laat hun, of hun familie, oppakken door de staatspolitie.
Oorlog en economie vallen dus niet van elkaar te onderscheiden. Het Westen stuurt misschien geen troepen, maar we houden de druk op de ketel hoog om Putin te dwingen om de zijn invasie te staken of tot zijn bevolking zo verarmt dat ze in opstand komen.
Even belangrijk als het uiteindelijke effect van onze sancties is dat we onszelf op deze manier loskoppelen van dergelijke regimes. Handel drijven met een dictatuur betekend impliciet ook steun voor het regime. Laten we onszelf dus niet te veel blind staren op het feit dat de sancties niet, of toch niet meteen, het beoogde effect hebben of onbedoelde bijwerkingen hebben. Het loskoppelen zou doel op zich moeten zijn.
Met alle ogen op Rusland en Putin gericht dreigen we echter China te vergeten. China en Rusland zijn bondgenoten met een gezamelijke wereldvisie en doel: het Westen op de knieën dwingen en de vergane glorie van hun respectievelijke keizerrijkken herstellen.
China kijkt mee
China bestudeert nu of en hoe zij een gelijkaardig salvo aan sancties zouden overleven. Het berekend de kostprijs van een succesvolle invasie van Taiwan.
Toen Rusland in 2014 Ukraïne voor een eerste keer binnenviel bleef de reactie in het Westen zo goed als uit. China gebruike de Covid-pandemie als rookgordeijn om Hong Kong in te lijven. We moeten niet wachten tot de Chinese troepen zich richting Taiwan begeven om in actie te schieten. China schend de mensenrechten flagrant in Xinjiang en manipuleert zijn bevolking nog veel meer dan zelfs Rusland dat deed. In Rusland zijn na de invasie Instagram en Facebook niet meer bruikbaar, in China kan je al sinds jaren niet meer op die platformen.
Westerse bedrijven zijn te verwoven met China en ze hebben niet voldoende geinvesteerd in alternatieven. China produceert zo een 28% van alle goederen wereldwijd. Goedkope arbeidskrachten en lakse wetgeving rond werk, gezondheid en milieu maakt het een ideale basis om aan massaproductie te doen. We zullen dus meer zelf moeten gaan maken. Daar is op zich niets mis mee, we hebben genoeg arbeidsreserve in pakweg Charleroi of Zuid-Italië. Als we het dan toch ergens anders moeten doen, dan liefst niet in één land maar in een portfolio aan landen zodat we niet compleet afhankelijk zijn van één regime.
Van Afrika tot in Amerika
Vietnam, Bangladesh, Afrika en Zuid-Amerika bieden allemaal alternatieven voor massaproductie. Ze zijn verre van perfect wanneer het op mensenrechten en arbeidswetgeving aankomt, maar staan nog altijd mijlenver boven China. We moeten ons dus aan de ene kant richten op weer meer zelf produceren in Europa en anderzijds kijken hoe we bedrijven aan kunnen zetten om hun aanvoerlijnen te diversifiëren naar landen met een gunstiger geopolitiek klimaat.
We kunnen dit niet aan alleen aan onze bedrijven overlaten. Zij opereren in een markt waarbij ze door elke eurocent verschil markaandeel kunnen verliezen. Het is aan de politiek om er voor te zorgen dat een verregaande vervlechting met China of Rusland voor een bedrijf duurder is dan voor een minder voor de hand liggend land te kiezen.
Het zal op de korte termijn voor duurdere kleding en speelgoed zorgen, op lange termijn is het echter de enige manier waarop we kunnen voorkomen dat we in de toekomst verder worden gechanteerd door krankzinnige figuren als Vladimir Putin.
Laat een reactie achter