In een wereld die gebukt gaat onder geopolitieke spanning en economische onzekerheid, presenteerde de Chinese premier Li Qiang op 5 maart 2025 zijn jaarlijkse werkrapport aan het Nationale Volkscongres. Zijn toespraak schetst een genuanceerd beeld van een supermacht die worstelt met interne uitdagingen terwijl het externe bedreigingen tracht te pareren.
Een Voorzichtige Groeiambitie in Woelige Wateren
China houdt vast aan een groeidoelstelling van ongeveer 5% voor 2025, een ambitieus maar realistisch cijfer gezien de aanhoudende problemen. De vastgoedmarkt, ooit een motor van economische expansie, stagneert nog steeds. Tegelijkertijd kampt het land met de nasleep van stringente COVID-maatregelen die het consumentenvertrouwen hebben aangetast.
“We staan voor ongekende uitdagingen in een complexe internationale omgeving,” erkende Li in zijn toespraak, waarin hij meermaals president Xi Jinping prees voor zijn “wijze leiderschap.” De meest opvallende beleidswijziging is de verhoging van het begrotingstekort naar 4% van het BBP—een niveau dat in meer dan vijftien jaar niet is gezien. Deze stap breekt met China’s traditionele fiscale conservatisme en signaleert de ernst van de economische situatie.
Fiscale Maatregelen: Een Balanceeract
Het financiële pakket dat Li presenteerde omvat verschillende strategische elementen:
- Lokale overheden krijgen een verhoogde quota voor speciale obligaties van 4,4 biljoen yuan (tegenover 3,9 biljoen vorig jaar)
- Deze middelen mogen nu worden aangewend om onverkochte woningen en braakliggend land op te kopen
- De centrale overheid zal 1,8 biljoen yuan aan speciale obligaties uitgeven
- Hiervan is 500 miljard yuan geoormerkt voor het herkapitaliseren van banken
Hoewel substantieel, valt het totale stimuleringspakket enigszins onder de verwachtingen van economen, die hoopten op een fiscale injectie van minstens 2% van het BBP. De regering lijkt te balanceren tussen het aanwakkeren van groei en het beheersen van de staatsschuld.
De Consument als Sleutel tot Herstel
Het stimuleren van binnenlandse consumptie is gepromoveerd tot de belangrijkste van de “tien grote taken” voor 2025—vorig jaar stond dit nog op de derde plaats. Li’s nadruk op consumptie was ongekend, met 32 vermeldingen in zijn toespraak. De concrete maatregelen omvatten:
- Een inruilprogramma van 300 miljard yuan voor oude apparaten en auto’s
- Loonsverhogingen voor ambtenaren
- Bescheiden verhogingen in pensioenen en medische subsidies (700 yuan per persoon per jaar)
Deze initiatieven moeten het vertrouwen herstellen in een bevolking die, geschrokken door economische onzekerheid, meer geneigd is tot sparen dan uitgeven. “Alleen door het consumentenvertrouwen te herstellen kunnen we een duurzame economische cyclus creëren,” benadrukte Li.
Handelsoorlog: Een Escalerende Bedreiging
De timing van Li’s toespraak kon nauwelijks ongelukkiger, slechts een dag na een nieuwe ronde van tariefverhogingen in de handelsoorlog met de Verenigde Staten. Op 4 maart kondigde president Trump een extra tarief van 10% aan op Chinese goederen, waardoor het gemiddelde Amerikaanse tarief op Chinese import nu rond de 34% ligt. Beijing reageerde prompt met vergeldingsmaatregelen op Amerikaanse producten zoals soja en kip, en breidde de zwarte lijst van Amerikaanse bedrijven uit. Het Chinese Ministerie van Buitenlandse Zaken nam een ongewoon strijdlustige toon aan: “Als de VS oorlog wil, zijn we klaar om tot het einde te vechten.”
Deze escalatie vormt een existentiële bedreiging voor China’s exportgerichte economie en verhoogt de druk om binnenlandse consumptie te stimuleren als alternatieve groeimotor.
Deflatie en Technologie als Dubbele Uitdaging
Een vaak onderbelicht aspect van China’s economische problemen is de hardnekkige deflatie. Producentenprijzen dalen al 28 opeenvolgende maanden (tot januari 2025). De regering projecteert een nominale BBP-groei van slechts 4,9%—lager dan het reële groeidoel van 5%—wat impliceert dat prijsdalingen waarschijnlijk zullen aanhouden in 2025 (China’s GDP deflator data).
Deflatie kan een zichzelf versterkende spiraal worden, waarbij consumenten aankopen uitstellen in afwachting van verdere prijsdalingen, wat de economische activiteit verder vertraagt. Li’s voorzichtige toon contrasteert sterk met het economisch optimisme dat in Washington wordt uitgedragen, wat het verschil in beleidsbenadering onderstreept.
Als langetermijnstrategie zet China vol in op technologische innovatie. Een nieuw “richtingsfonds” van 1 biljoen yuan wordt opgezet om venture capital te stimuleren in opkomende technologieën. Deze investering weerspiegelt China’s streven naar technologische zelfvoorziening, vooral gezien de Amerikaanse sancties en exportbeperkingen.
Militaire Prioriteiten Roepen Vragen Op
Temidden van economische moeilijkheden kondigde Li een verhoging van 7,2% aan in militaire uitgaven, tot 1,78 biljoen yuan. Dit groeipercentage overstijgt significant de nominale BBP-groei van 4,2% in 2024, wat wijst op een verschuiving in nationale prioriteiten. Historisch groeiden China’s defensie-uitgaven in lijn met de economie, rond 1,3% van het BBP. De huidige verhoging, in een tijd van fiscale krapte, roept vragen op over de balans tussen militaire ambities en economische noodzaak.
Analyse: Strategie en Vooruitzichten
China’s economische strategie voor 2025 vertoont een subtiele maar belangrijke verschuiving. De regering erkent dat haar traditionele groeimodel—gebaseerd op vastgoedinvesteringen en export—niet langer houdbaar is. In plaats daarvan moet binnenlandse consumptie een grotere rol spelen, aangevuld door technologische innovatie en militaire ontwikkeling.
Toch lijkt het huidige pakket aan maatregelen ontoereikend voor de omvang van de uitdagingen. De consumptieprikkels zijn bescheiden vergeleken met de diepgewortelde onzekerheid onder consumenten. De fiscale stimulans is significant maar mogelijk niet krachtig genoeg om deflatie volledig te bestrijden. En de toenemende handelsbarrières dreigen de exportprestaties verder te ondermijnen.
Voor een duurzame oplossing zouden meer structurele hervormingen nodig kunnen zijn, zoals:
- Substantiële herverdeling van inkomen om huishoudens meer bestedingsruimte te geven
- Verdere liberalisering van de dienstensector om nieuwe banen te creëren
- Hervorming van het sociale zekerheidsstelsel om de spaardrang te verminderen
Een Delicate Balans
China’s economische koers voor 2025, zoals uiteengezet door premier Li Qiang, weerspiegelt een delicate balans tussen korte-termijn stabilisatie en lange-termijn transformatie. Het land probeert tegelijkertijd interne zwaktes aan te pakken en externe bedreigingen te neutraliseren.
In een tijd waarin geopolitieke rivaliteit en economische onzekerheid domineren, bevindt China zich op een kruispunt. Het succes van de huidige strategie—met haar mengeling van consumptieprikkels, technologische investeringen en militaire versterking—zal niet alleen China’s toekomst bepalen, maar ook de mondiale economische en politieke orde in de komende jaren vormgeven.
