De lente is officieel begonnen, we zouden er bijna het nijpende gastekort van afgelopen winter mee vergeten. Toen hadden we dus al problemen door beperkte leveringen uit Rusland nog voor Putin besloot Ukraïne binnen te vallen. Reken er dus maar niet op dat het komende winter veel beter wordt. Europa wil op een jaar tijd zijn import van Russisch gas met 2/3 verminderen. De energietransitie zal er dus versneld komen, meer uit geopolitike noodzaak dan uit de op zijn minst even belangrijke klimaatsoverwegingen. Dat die transitie met schokken en stoten zal verlopen staat zo goed als vast, de reis naar een zelfvoorziende, groene energiebevoorrading zal niet met de Thalys maar met de boemeltrein zijn.
“Zijn we 50 jaar later te decadent geworden om zulke maatregelen nog maar te overwegen? Dagelijks offeren Ukraïners zowel letterlijk als figuurlijk hun leven om hun bestaan te verdedigen.”
De Staatsman
Overheden en bedrijven zijn al in volle voorbereiding om uit te maken hoe ze de volgende winter door gaan komen. Je zou dan denken dat we een heropleving van de jaren ’70 zouden gaan zien. Toen, net als nu, gingen de olieprijzen stevig de hoogte in en werd het Westen dusdanig geconfronteerd met hun afhankelijkheid van onfrisse regimes met veel olie in de grond, toen vooral de golfstaten. Anders dan toen lijkt de Europese consument tot nu toe nog relatief beschermd te zijn. Denk maar aan het energieakkoord hier in België, maar ook in gidsland Nederland gaan ze nu voor het eerst de belasting op olie en gas verlagen. Net als bij de Covid-pandemie wordt het geld eerst uitgegeven en pas later gekeken hoe we de zaken structureel kunnen oplossen. Eerst de brand blussen klinkt het.
Durf te vragen
En toch, De Staatsman is van mening dat we van de burger ook wat meer zouden mogen verwachten. Het International Energy Agency (IEA) formuleerde een 10-punten plan waarin werd voorgesteld om aan huishoudens te vragen om de thermostaat met 1 graad Celsius te verminderen. Dit zou de import van Russisch gas met ongeveer 8% verminderen, grofweg een maand. Het is een eenvoudige maatregel die erg veel winst zou opleveren. Tot dusver heeft nog geen enkele Europese regering het lef gehad om het nog maar aan hun bevolking voor te stellen. De maximale snelheid om de autostrade met zo een 10 kilometer per uur vermidneren zou voor nog zo een 2 extra maanden goed zijn. Gooi hier nog wat aanbevelingen rond thuiswerk, verbetering of extra subsidie van het openbaar vervoer en een autoloze zondag bij en je hebt als snel een stevig stuk uit die, op het eerst ogenschijnlijk onvervangbare, import van fossiele brandstoffen uit Rusland weggesneden. Misschien zijn het geen zinvolle voorstellen, maar ze verdienen wel een grondige discussie in het maatschappelijk debat.
In de jaren ’70 waren er in zo goed als alle Europese steden autoloze zondagen en zagen de eerste snelheidsbeperkingen het levenslicht. In Frankrijk moest toen de verwarming in alle overheidsgebouwen 2 graden lager. Televisie uitzendingen in het Verenigd Koninkrijk stopten om 11 uur ’s avonds. Zijn we 50 jaar later te decadent geworden om zulke maatregelen nog maar te overwegen? Dagelijks offeren Ukraïners zowel letterlijk als figuurlijk hun leven om hun bestaan te verdedigen. Het minste wat we kunnen doen is eens af en toe een sweater aantrekken.