Europa worstelt nog met de gevolgen van de migratiegolf die in 2015 begonnen is. Wat je persoonlijke mening ook is of aan welke zijde van de discussie je ook staat, het valt niet te ontkennen dat het thema de Europese politiek nu al bijna een half decennia in zijn greep houdt. De Europese kiezer is verdeeld in zijn houding tegenover deze recente migratiestromen.
We horen vaak positieve, optimistische verhalen over mensen van vlees en bloed die een verschrikkelijke situatie trachten te ontvluchten. Anderzijds is er een wrang buikgevoel bij een groeiend deel van de bevolking. Ze hebben het idee dat hun economische situatie niet verbetert, en zelfs aan het verslechteren is, en kanaliseren die onzekerheid ook in weerstand tegen over culturele kwesties.
Migratie is over het algemeen voordelig voor zowel de immigranten zelf als voor het gastland, zo gaat het verhaal. En er valt iets voor te zeggen. Hoe die voordelen dan echter verdeeld worden, daar knelt het schoentje.
Net zoals bij globalisatie zorgen grote migratiestromen zowel voor winnaars en verliezers. Laaggeschoolde arbeidskrachten voelen zich bedreigt. Of ze hier reden toe hebben is stof voor discussie maar het bewijs is heus niet zo eenduidig als soms word geopperd. Het staat vast dat de perceptie leeft dat migratie een culturele en economische dreiging vormt voor een groot deel van de bevolking.
Het zijn de goed geschoolde arbeidskrachten die profiteren van onze open grenzen. De doctoraatsstudent kan nu dankzij allerlei verdragen in heel Europa op uitwisseling en zo zijn kennis en expertise opbouwen. Zijn buurman de magazijnier ziet vooral dat elke blanke collega die met pensioen vertrekt wordt vervangen door iemand met een etnisch profiel. Van de groep vrienden met wie hij vroeger samen in de kantine at zijn er nog maar een paar over. De nieuwelingen praten in hun eigen taal aan een andere tafel.
Voor de een zijn de boten vol migranten die aanspoelen aan de mediterraanse zee een humanitair drama, voor de ander een versnelling van het wegvagen van zijn oud leven, het leven waarin hij zich comfortabel voelde. Een leven in een tijd waarvan hij nu stilaan beseft dat die voorbij is.
Erger nog dan migratie of de invloed van andere culturen, is het gevoel dat onze overheid geen vat meer heeft op maatschappelijke evoluties.
Migratie helpt wereldwijd miljoenen, zo niet miljarden, mensen uit de armoede. De lonen liggen hier hoger omdat onze bedrijfsprocessen en infrastructuur veel geavanceerder zijn. Of de arbeidskracht nu ongeschoold of geschoold is, in het Belgische systeem zal hij veel meer kunnen produceren door minder hard te moeten werken. Die productie laat onze bedrijven ook toe om meer loon uit te betalen.
Gaan ze ooit terug, dan nemen ze een heleboel kennis mee om ook hun thuisland productiever te maken. Migratie is ook goed omdat er gaten in onze arbeidsmarkt mee worden opgegevuld. Als er niet genoeg Belgen magazijnier willen worden heeft de magazijnmanager ook geen werk. Maar ook specifieke vaardigheden die in een kleine markt als België moeilijk te vinden zijn kunnen in het buitenland gevonden worden. Denk aan programmeurs van kleine programmeertalen of onderzoekers naar specifieke ziekten. Tesla, Google zijn ook opgericht door immigranten in Silicon Valley. Laat ons toegeven dat we die migranten graag in onze regio aan hun project hadden laten werken.
Het probleem zit hem dus niet in de discussie of migratie nu positief dan wel negatief voor een land is. Mits goed aangepakt zijn de economische voordelen aanzienlijk. Voor een land met een torenhoge staatsschuld en een vergrijzende bevolking zoals België gaat dit trouwens dubbel op.
Het probleem zit hem in het feit dat die economische voordelen niet de hele bevolking ten goede komt. We vragen een groot deel van de bevolking om zich aan te passen aan een veranderde situatie. Wat krijgen ze hiervoor in de plaats? Meer concurrentie op de arbeidsmarkt. Flexibiliteit op het werk, flexibiliteit rond identiteit. U begrijpt het, flexibiliteit is het sleutelwoord. Zij die zijn uitgeflext spuien hun frustratie waar het nog kan. Op de Facebook-pagina van Het Laatste Nieuws of in het stemhokje, bijvoorbeeld.
Vlaams Belang scoort niet alleen met populisme rond migratie en identiteit, maar ook met een sociaal programma dat uitermate vrijgevig is. Dan was de regering Michel de antipool van dat programma en olie op het vuur van die frustratiegolf. Michel I was erg uitgesproken progressief in materies rond sociale verandering maar over herverdeling werd in zo veel mogelijk landstalen gezwegen.
De overheid als beschermend orgaan heeft zijn geloofwaardigheid verloren. De paniek rond migratie is er grotendeels omdat het gevoel van controle is verloren. Automatisering, ongelijkheid, we hebben er als Belgenland blijkbaar geen vat meer op. Wie mag nu wel en wie niet blijven? Worden zij die terug moeten gaan wel gerepatrieerd? Zo ja, waarom staan er dan tenten in het Maximiliaanpark? De realiteit is complexer, maar het gevoel van onmacht bij de bevolking over dit thema is niet moeilijk te spotten als je weet waar te kijken. Het valt af te wachten of de Covid-19 crisis dit gevoel van onmacht, of onkunde, gaat doen keren.
Voor sommigen lijkt het dat er tegen migratie ook niets te doen is en we er ons dus maar bij neerleggen. Dan zijn strijdvaardige geluiden zoals die uit de mond van Theo Francken of Tom Van Grieken komen bij diegenen met veranderingsangst welgekomen. Het gevoel de controle te verliezen doet ons inwaarts keren en internationale verdragen verwerpen. Italië, waar ze helemaal de teugels over hun eigen lot verloren zijn, flirtte er voor Corona al mee om uit de conventie van Genève te stappen.
Het is niet genoeg om te praten over de economische voordelen van migratie en globalisering, de bevolking moet het voelen. In Ninove zien ze wel de druk op de woningmarkt en een veranderd straatbeeld, zonder dat er veel nieuwe opportuniteiten of kansen voor de lokale bevolking klaarstaan. Laat ons de voordelen van migratie vol aangrijpen, dan gaat het niet over hoeveel mensen we toelaten. De welvaartswinst moet echter terechtkomen bij diegenen die de kosten en onzekerheid moeten dragen.
Laat een reactie achter