Ondertussen zijn zo een 3 miljoen mensen uit Ukraïne gevlucht. Tel daar de 6 en een half miljoen interne vluchtelingen, die dus wel hun huis, dorp of stad zijn ontvluct maar nog wel in Ukraïne verblijven, bij op en je komt al snel tot de vaststelling dat ongeveer een vierde van de bevolking heeft moeten vluchten. Dat zou in Belgische termen betekenen dat heel Limburg naar het buitenland gevlucht zou zijn en dat iedereen in de provincie Antwerpen bij familie ergens anders in het land moet gaan wonen.
Hoe drastisch ook, dit is waarschijnlijk nog maar het begin. Mannen jonger dan 60 mogen het land nog niet eens uit. Aangezien mannen normaal vaak sneller geneigd zijn om betere oorden op te zoeken zou het opheffen van die maatregel het aantal vluchtelingen al snel meer dan verdubbelen. Dat zou van de uittocht uit Ukraïne tot een van de grootste uit onze geschiedenis maken. Het is nu al de snelst groeiende, met ongeveer een miljoen mensen per week die het land verlaten in deze fase van de oorlog. De organisatie van de opvang kan in heel Europa, dus ook bij ons, niet meer volgen.
Veel zal afhangen van hoe lang de oorlog duurt en hoeveel Ukraïners straks weer huiswaarts keren, maar dat dit Europa en zijn kijk op migratie zal veranderen staat bijna vast. Nu al is deze vluchtelingenstroom 3 keer zo groot als die uit Syrië in 2015. Zweden en Duitsland waren ook toen bij de aanvang van de crisis erg behulpzaam met het opvangen van de vluchtelingen. Dit sloeg echter al snel om naar een afkeer tegenover migratie onder een groot deel van de bevolking en leidde uiteindelijke tot onfrisse deals met Turkije om de migranten toch maar buiten onze grenzen te houden en het tenenkromend gedogen van “push-backs”. Dusver lijkt het sentiment er bij deze crisis een van solidariteit, begrip en optimisme te zijn. Er is echter, net als in de “wir schaffen das” – periode, geen garantie dat dit blijft duren.
De twee migratie-bashers bij uitstek, Polen en Hongarije, lijken nu net het meeste migranten op te moeten gaan vangen. Polen heeft er al 2.2 miljoen, van de 3, op zich genomen. Hongarije nog zo een dikke 300.000. Als zelfs de twee Visegrad-brompotten de Ukraïners met open armen ontvangen, Hongarije was in 2015 het eerste land dat begon met hekken bouwen om de vluchtelingen buiten te houden, kan je de reactie in de rest van Europa ook wel raden. Honderduizenden West-Europese gezinnen stelden al een extra slaapkamer ter beschikking. In Canada, met de grootste diaspora aan Ukraïners buiten Rusland, liet al weten dat ze onbeperkt vluchtelingen zullen opnemen en in de VS beloofde Biden al een miljard dollar aan steun voor Europese landen om de opvang in goede banen te leiden.
Het contrast met de Syriërs lijkt dus groot. Dat de huidskleur wat lichter is en dat de vluchtelingen deze keer niet de lokale moskee maar een kerk in de buurt opzoeken zal ongetwijfeld meespelen. Toch is het ook normaal dat we ons meer verbonden voelen met een land dat de Europese grenzen raakt. In Libanon zien ze waarschijnlijk ook liever Syriërs dan Ukraïners komen, we mogen het onszelf vergeven dat we ook maar mensen zijn.
En zelfs dan, onze sympathie voor de Ukraïners gaat dieper dan huidskleur of religie. Het verwelkomen van de vluchtelingen is deel van onze steun aan de regering in Ukraïne in hun strijd tegen Rusland. Hoewel we niet officieel betrokken zijn in de oorlog is er weinig twijfel over wiens kant we gekozen hebben.
En toch, ondanks dit alles lijkt het er op dat ook deze vluchtelingenstroom een uitdaging wordt. in Moldavië, een land met de grootte van Wallonië, zitten ze na het opvangen van bijna 400.000 vluchtelingen op hun tandvlees. in Warschau is de populatie met ongeveer 20% gegroeid op een paar weken tijd. Zulke instroom zet ongelooflijk veel druk op de publieke voorzieningen en op de huizenmarkt. Bedenk je eens wat er zou gebeuren mochten er plots 200.000 extra personen Brussel worden ingepompt. In Warschau is nu een campagne gestart waar de Ukraïners worden aangespoord om ook kleinere steden te overwegen. Het wordt een zaak om de vluchtelingen goed uit te spreiden. Er zijn genoeg dorpen met een dalende bevolking, maar in Warschau of Brussel kunnen er nog moeilijk mensen bij. In Belgie verwachten we zo een 200.000 vluchtelingen en de administratie kan nu al niet volgen.
Voor onze economie is het zowel een zege als een molensteen. Er zullen extra budgetaire inspanningen nodig zijn om iedereen goed op te vangen en die komen natuurlijk bovenop de financiële tegenvallers veroorzaakt door de verregaande sancties tegen Rusland. Daar staat wel tegen over dat de Ukraïnsche vluchtelingen vaak hoger opgeleid zijn en vaak op zijn minst een basiskennis Engels bezitten. Het is dus te verwachten dat de integratie voor de vluchtelingen die hier zullen blijven vlotter zal verlopen dan hoe het in 2015 is verlopen. In een land als België, waar elke werkende persoon erg veel bijdraagt aan de staatskas, is het importeren van werkkrachten dus erg gunstig. Bekijk het een beetje zo: de staat investeerd erg veel in kinderen/jongvolwassenen met het idee dat dit dan werkkrachten worden en dan gaan terugbetalen. Het importeren van werkkrachten zorgt er dan voor dat we meer kunnen exporteren, en dus onze economie verder kunnen doen groeien, zonder dat we hebben moeten investeren in hun opleiding. De Ukraïners betalen dus mee voor staatsschuld terug zonder er ooit van geprofiteerd te hebben.
Dat veronderstelt dus wel dat de nieuwe golf aan vluchtelingen snel werk vinden. Als de conjunctuur te sterk keert en ook onder onze eigen bevolking de werkloosheid begint te stijgen, niet onwaarschijnlijk gezien de torenhoge energieprijzen, kan men al snel tot de conclusie komen dat de Ukraïners enkel maar meer concurrentie vormen op de arbeidsmarkt. Dat ze dus de jobs van de bestaande werknemers zouden innemen. Daarnaast kan je je ook de vraag stellen of alleenstaande moeders met een vers oorlogstrauma in het hoofd een goede match zullen zijn voor onze arbeidsmarkt in een land waar kinderopvang niet goedkoop of makkelijk te vinden is. Het maakt ons kwetsbaar voor een verhaal waarbij extreem-rechtste partijen de vluchtelingen en Ukraïne zelf aanvallen. Helemaal als je je bedenkt dat Putin al een goede, en rijke, vriend was van rechts-populistische partijen in het westen.
Deze migratiegolf goed aapakken wordt dus uiterst cruciaal.
Laat een reactie achter